Hoe werkt een dongel? In de oorspronkelijke betekenis is een dongel een kopieerbeveiligingsplug die software beschermt tegen ongeoorloofd gebruik of kopiëren. De term wordt nu meer in het algemeen gebruikt. Het zijn kleine hardwarestekkers, meer modern zijn het usb sticks in kleine formaat, aan met verschillende functies. Er zijn dongels die bijvoorbeeld functioneren als interface-adapter, WLAN- of Bluetooth-adapter, geheugensticks, streamingsticks of mobiele-telefoonsticks.
De term dongel is waarschijnlijk afgeleid van het werkwoord “bengelen”. Het betekent “naar beneden hangen” of “bengelen”. In de oorspronkelijke betekenis is een dongel een kopieerbeveiligingsplug, ook wel hardwaresleutel of hardwaresleutel genoemd.
De dongel wordt via een interfacepoort zoals een USB-poort of een parallelle poort op de computer aangesloten en voorkomt dat software zonder licentie wordt gebruikt of gekopieerd. Hiervoor vraagt de software via de gebruikte interface de externe hardwaresleutel op. De op deze manier beveiligde programma’s of individuele programmafuncties kunnen alleen worden uitgevoerd als de hardwaresleutel correct reageert. De kopieerbeveiligingssleutel ontgrendelt de software. Hiermee kan onder meer worden voorkomen dat software op meerdere computers wordt geïnstalleerd en zonder licentie wordt gebruikt.
Inmiddels heeft de term dongel een meer algemene betekenis gekregen. Het staat voor kleine hardwarestekkers (of een usb stick dus) voor verschillende interfaces, die als randapparatuur verschillende functies vervullen. Er zijn bijvoorbeeld dongels als interface-adapters, WLAN- of Bluetooth-adapters, geheugensticks, streamingsticks of mobiele-telefoonsticks. Kenmerkend voor de dongels is dat ze relatief klein zijn en uit de interfacepoort of usb poort steken of een kort stukje kabel met een aansluitmogelijkheid aan de gleuf van de dongel.
Hoe werkt een dongel, de verschillende soorten
Aangezien de term dongel niet langer alleen kopieerbeveiligingspluggen omvat, volgt hieronder een kort overzicht van enkele soorten en functies van dongels:
De dongel in zijn oorspronkelijke betekenis als kopieerbeveiliging en licentiedongel
Kopieerbeveiligingspluggen worden vooral gebruikt voor dure software. Ze creëren extra hardwarelicentiebescherming en voorkomen ongeoorloofd gebruik van software. Hoewel de door een dongel beschermde software vaak naar andere computers kan worden gekopieerd en daar kan worden geïnstalleerd, werkt de software zonder geldige dongel op de bedoelde interfacepoort niet of slechts beperkt. Typische interfacepoorten voor licentiedongels zijn USB- of parallelle poorten. Voorbeelden van met dongels beveiligde applicaties zijn:
- professionele CAD-applicaties
- professionele printtoepassingen
- professionele software in de ERP-omgeving
- professionele video- en audiobewerkingssoftware
Kopieerbeveiligingsdongels zijn de laatste jaren minder belangrijk geworden. Nadelen zijn dat ze een poort op de computer innemen, complex zijn om te vervaardigen en te ontwikkelen en extra kosten met zich meebrengen. Tegenwoordig worden vaak cryptografische methoden en sleutels gebruikt die zijn opgeslagen in speciaal beveiligde geheugengebieden of chips om softwarelicenties te controleren.
WiFi en Bluetooth-dongels
WLAN- en Bluetooth-dongels zijn kleine USB-stekkers die een computer uitrusten met een WLAN- of Bluetooth-interface. Het gebruik ervan is zinvol als er geen geïntegreerde interfaces van dit type beschikbaar zijn of als er extra draadloze adapters nodig zijn. De stekkers beschikken over de transmissie- en antennetechnologie die nodig is voor draadloze verbindingen en installeren zich in de meeste gevallen automatisch via de USB-interface. De beschikbare draadloze interfaces worden geadresseerd zoals de WLAN- of Bluetooth-interfaces die in de computer zijn geïntegreerd.
Opslag dongels of geheugendongel
De term geheugendongel of opslag dongel zijn niet erg gebruikelijk. Gewoonlijk worden deze apparaten geheugensticks, geheugensticks of USB-sticks genoemd. Dit zijn kleine, externe, op flash gebaseerde opslagapparaten in de vorm van sticks die via een USB-interface worden aangesloten. Ze dienen als verplaatsbare opslagmedia en zorgen ervoor dat gegevens zoals documenten, afbeeldingen, video’s of software eenvoudig en snel kunnen worden overgedragen tussen verschillende computers en apparaten.
Mobiele dongels
Alternatieve termen voor deze mobiele dongels zijn USB-datastick of gsm-stick. Deze sticks kunnen worden uitgerust met een simkaart van een mobiele operator en een dataverbinding tot stand brengen via hun mobiele netwerk. Ze gebruiken mobiele transmissiestandaarden zoals 3G (UMTS), 4G (LTE) of 5G en bereiken hoge datatransmissiesnelheden. Met behulp van zo’n stick kan elke computer met een vrije USB-poort worden uitgerust met een mobiele communicatie-interface. Een typisch toepassingsgebied is mobiel werken met een laptop.
Adapter en interface dongels
Adapter- en interface dongels hebben tot taak een bestaande interface aan te passen, in een andere om te zetten of een alternatieve stekkerverbinding te bieden. Ze zijn bijvoorbeeld zinvol als er slechts beperkte ruimte op het apparaat is, maar er een relatief grote stekker moet worden aangesloten. Met een geschikte interface dongel kan een miniatuurvariant van een interface op het apparaat worden omgezet in een variant op ware grootte. Andere interface dongels zetten bijvoorbeeld DVI-poorten om in VGA-poorten, USB-poorten in seriële poorten, netwerk- of monitorpoorten, USB-C in USB-A-poorten en nog veel meer.
Streaming dongels
Ook de term streaming dongel is ingeburgerd. Deze dongels worden ook wel streamingsticks of mediaspelersticks genoemd. De streaming dongels kunnen via een HDMI-interface op een televisie of monitor worden aangesloten en multimedia-inhoud naar het weergaveapparaat streamen via een bekabelde of draadloze netwerkverbinding. Typische vertegenwoordigers zijn de Amazon Fire TV Stick, de Telekom MagentaTV Stick of Google Chromecast. De streaming dongels hebben een eigen processor, intern geheugen en diverse draadloze of bekabelde interfaces. Ze worden bestuurd door hun eigen besturingssysteem. Ze kunnen multimedia-inhoud lokaal of van internet oproepen en betaalde inhoud van de respectievelijke providers ondersteunen.